DOWN SENDROMU

Down Sendromu nedir?

       Down sendromu, vücut hücresinde fazladan bir (+1) kromozom bulunması sebebiyle olan genetik bir durumdur. Down sendromu bir hastalık değildir ve kalıtsal değildir. Hamilelikte tesadüfen meydana gelir.

       Down sendromlu herkes, farklı derecelerde öğrenme güçlüğüne sahiptir. Bazı fiziksel özellikler down sendromlular arasında yaygındır ve onlar bazı tıbbi problemlere yatkın olabilirler. Fakat unutulmaması gereken şey; down sendromlularının her biri bireyseldir, onların kim olduğunu onların kendi güçlü ve zayıf yönleri ve kişisel davranışları belirler.

Down Sendromundan niçin genetik bir durum olarak bahsedilir?

        İnsan bedeni hücrelerden oluşur. Her bir hücre, bedenin gelişmesi ve bakımı için gerekli maddelerin üretildiği fabrika gibidir. Her bir hücre genlerin saklandığı bir çekirdek içerir. Genler, çubuk benzeri yapılar olarak adlandırılan kromozomlar ile gruplandırılır.

      Genellikle, her bir hücrenin çekirdeği 23 çift kromozom içerir-23 tanesini annemizden 23 tanesini babamızdan kalıtsal miras alırız. 21. kromozomun fazladan bir kromozoma sahip olması ile down sendromlu insanların hücreleri 47 kromozom içerir. Bu +1 fazlalık down sendromu ile sonuçlanır.

Down sendromuna neler neden olur?_MG_8688

       Fazladan bir 21. kromozomun olmasının nedenlerini henüz bilmiyoruz. Annemizden ya da babamızdan gelebilir. Bir kişinin 24 kromozomlu yumurta veya sperm yapmasının yüksek veya düşük olması ile ilgili bir tahmin yolu yoktur. İlerlemiş anne yaşı ile doğrudan bir bağlantısı olduğunun nedenleri henüz bilinmiyor. Ancak, down sendromlu bebeklerin çoğu, 35 yaşının altındaki kadınların doğumlarında görülür, genç bayanlarda doğurganlık yüksek oranlara sahiptir.

        Bildiğimiz şey bunun kimsenin suçu olmadığıdır.  Bütün ırklarda, sosyal sınıflarda ve ülkelerde meydana gelebilir. Bu herkesin başına gelebilir.

Down Sendromunun sıklığı nedir?

     Doğan her 800 bebekten birinde down sendromu görülür.Her yıl Türkiye’de 1500 down sendromlu bebek doğar.

Down sendromu, bütün yaşlardaki, ırklardaki, dinlerdeki ve ekonomik şartlardaki insanları etkiler.Tahmin edilen, Türkiye’de yaşayan 100.0000 civarında down sendromlunun olduğudur.

Down sendromu ne zaman keşfedildi?_MG_8504

Down sendromlu insanların her zaman olduğuna inanılırdı. Bununla birlikte, 1866 yılında İngiliz doktor John Langdon Down tarafından durumun bir açıklaması yayınlandı sonrasında onun adını aldı. 1959’da profesör Jerome Lejeune down sendromunun kromozomal düzensizlik olduğunu kanıtladı.

Down sendromunun 3 tipi vardır:

       Trizomi 21- Bütün hücreler ekstra bir 21. kromozama sahiptir. Down sendromlu insanların % 94’ü bu gruptadır.

      Translokasyon- Ekstra 21. kromozom başka bir kromozoma bağlanır. Down sendromlu insanların %4’ü bu gruptadır.

       Mozaik- Hücrelerin bir kısmı ekstra bir 21. Kromozama sahiptir. Down sendromlu insanların % 2’si bu gruptadır.

SERGENDown sendromu nasıl teşhis edilir?

      Down sendromu tanısı doğumdan kısa bir süre sonra konulur. Birçok fiziksel özellikler bu durumla ilişkilendirilir, bu özellikler ebeveyni yada tıbbi bir profesyoneli down sendromu olabilir şüphesine götürebilir.

Bazı özellikler şunlardır:

 Düşük kas tonusunun neden olduğu sarkmalar (hipotoni)

 Düz yüz profili, basık ve küçük burun

 Gözlerin aşağı veya yukarı kayması

 Dili daha büyük gösteren küçük ağız

 Birinci ve ikinci ayak parmakları arasında büyük boşluk

 Küçük parmaklı geniş eller ve serçe parmağın içe kıvrılması

 Avuç içi boyunca tek kırışıklık

 Doğduğunda ortalamanın altında kilo ve boya sahip olma

      Bu özelliklerin birçoğu genel popülasyonda da bulunur. Bu nedenle pozitif bir tanı koyulmadan önce kromozom testi yapılması gereklidir. Doktor kan örneği alır ve kromozom analizi yapar.  Kesin sonuç kan testinde belli olur.

Down sendromlu insanlar tıbbi problemlere sahipler mi?PINAR

       Bazı tıbbi problemler down sendromlu insanlar arasında yaygındır.

Bunlar;

 Down sendromlu doğan bebeklerin % 40-50’si kalp problemi ile doğar, bunların yarısı kalp ameliyatına ihtiyaç duyar.

 Ciddi bir sayıda down sendromlu insanlarda işitme ve görme sorunları görülür.

 Tiroid rahatsızlıkları

 Zayıf bağışıklık sistemi

 Solunum problemleri, öksürük ve soğuk algınlığı

 Mide ve bağırsak hastalıkları

     Ne var ki, ilerlemiş ve başarısı artan tıbbi hizmetler sayesinde bu hastalıkların büyük bir kısmı tedavi edilebilir. Sağlık problemleri erken şekilde saptanıp çok ciddi sorunlar haline gelmeden tedavi ediliyor.

     Şunu unutmamak gerekir ki bazı down sendromlularda hiçbir sağlık problemine rastlanmaz.

    Gelişmiş ve başarıları artan tıbbi hizmetlerle birlikte down sendromluların daha uzun yaşayabildiğinden bahsedebiliriz. Şuan beklenen ömür 60-65 iken birçok down sendromlu daha da uzun yıllar yaşamaktadır.

Down sendromu gelişmeyi nasıl etkiler?ALPASLAN

      Down sendromlu bütün insanlar aynı öğrenme engeline sahip olurlar. Down sendromlu çocuklar yürümeyi, konuşmayı ve tuvalet eğitimini öğrenirler fakat bu gelişmenin kilometre taşı sayılan davranışları yaşıtlarına göre daha geç öğrenirler.

      Öğrenme yetersizliği olan çocuklar için şuan yayılan erken müdahale programları çocuk gelişimine bütün alanlarda yardımcı olur. Bu programlar çocuklar ve aileler için konuşma ve fiziksel terapinin yanı sıra evde öğrenme programları içerir.

     Çocuk ve yetişkin olan olan down sendromlular tıpkı diğer insanlar gibi öğrenmeye devam edebilirler.

      İyi bir tıbbi destek ve doğru seviyedeki bir destekle down sendromlu insanlar arkadaş edinebilir, okula gidebilir, iş edinebilir ve kendi hayatları ve gelecekleri için karar verebilirler.

Down sendromlu insanlar için geçmiş zamanlarda yaşamları nasıldı?

        20.yy’ lın ilk yıllarında, “uzun süre hastahanede kalma” olarak isimlendirilen fakat öğrenme yetersizliği olan binlerce insanın hapsedilmesine sebep olan mevzuat vardı. Ebeveynler, çocuklarının öğrenme yetersizliğinden dolayı utanırdı ve rutin olarak konuşulan “onların bırakılması ve unutulması” idi. Hala birçok devlet ayrımcı politikalarını kökleşmiş şekilde devam ettirmektedir.

       Son yıllarda çıkan Eğitim yasaları hiçbir çocuğun eğitilemez olarak nitelendirmeyip, eğitim almayı yasal bir hak olarak tanımladı.

Down sendromlu insanların şuan yaşamları nasıl?

      Geçmişte down sendromlu insanlara fırsat vermeden hiçbir şey yapamayacaklarına inanılırdı bugün ise yaşamlarını zenginleştirecek fırsatlar hiç bu kadar büyük olmamıştı. Fakat toplum yaşamının bütün yönlerinden tam olarak fırsatlara sahip olmaları için çok yolumuz var.

COŞKUNGelecek ne getiriyor?

        Down sendromlu insanları geliştirecek hizmetlerin devam etmesi umulmaktadır ve down sendromlu insanları ve ailelerini sosyal hayattan dışlayan, kınayan şekilde davranışlar yerine kucaklayan ve çeşitliliği kapsayan şekilde olacaktır.

       Uluslararası İnsan Genomu Projesi; 21. kromozomun sıralamasıyla ilgili çalışmalar başarılı olmuştur. Bunun gibi çalışmalar devam edecek, umulan gelecekte down sendromluların gelişimine büyük bilgiler getirecektir.

Down sendromlu insanlar için kabul edilen doğru terminoloji nedir?

       Down sendromu bir hastalık değildir ve bu nedenle down sendromlular acı çekmezler yada bulundukları durumun kurbanları değillerdir. Down sendromu insanın bir parçasıdır, sadece bir down’lu olarak tarif edilmemelidirler. Down sendromlu insanların hepsi birbirinden benzersiz bireylerdir ve onların en önde ve önemlisi olduğu kabul edilmelidir.

Ulusal Down Sendromu Derneği down sendromlular ve aileleri için neler yapar?

        Down Sendromlu Bireylerin yaşamın her alanında eşit haklara sahip olması, aileler ve toplumun bilinçlendirilmesi ve toplumun engelilik algısını değiştirebilmesi için projeler uygulamak ve farkındalık etkinlikleri yapmak, amacı ile kurulmuştur. Biz inanıyoruz ki, down sendromlu insanlara verilen değer ve katkıyla bir toplum oluyoruz. Biz down sendromlu insanlara, ailelerine ve onlarla profesyonel olarak ilgilenen insanlara bilgi ve danışmanlık vermek için uğraşıyoruz. Ayrıca, down sendromlu insanların kendi seçtikleri hayatları yaşamaları için gerekli destek ve fırsatlara sahip olmaları için onların haklarını savunuyoruz.

Gerçek yada Kurgu?_MG_8649

Yanlış:

Down sendromlu çocuklar sadece yaşlı ebeveynler tarafından dünyaya getirilir.

Gerçek:

Down sendromlu çocukların %80’i 35 yaşından daha küçük yaştaki annelerin doğumunda görülür. Bununla birlikte, down sendromlu çocuk sahibi olma olasılığı yaş ilerledikçe artar.

Yanlış:

Down sendromlu insanlar her zaman mutludurlar.

Gerçek:

Down sendromlu insanlarda diğer insanlarla aynı duygulara sahiptir.

Yanlış:CAN

Down sendromlu insanlar ilişki kuramazlar.

Gerçek:

Down sendromlu insanlar, diğer insanlarla olan ilişkilerini şekillendirme yetisine sahiptir, sevebilirler,sevmeyebilirler, aşık olabilirler.

Yanlış:

Down sendromlu insanlarda bir gün Alzheimer hastalığı gelişir.

Gerçek:

Down sendromlular ilerleyen yıllarda demans geliştirebilirler, yalnız bu kaçınılmaz anlamında değildir. Diğer insanlarla demans insidansı aynıdır, fakat onlara göre 20-30 yıl önce meydana gelir.

Yanlış:

Down sendromlu insanlar sadece anaokuluna gidebilir.

Gerçek:

Down sendromlu çocukların büyük bir kısmı anaokuluna gitmekte, orta öğretimi almakta ve küçük bir kısmı Üniversite eğitimi alabilmektedir.

Yanlış:_MG_8628

Down sendromlu erkek ve kadınlar çocuk sahibi olabilirler.

Gerçek:

Down sendromlu kadınlar çocuk sahibi olabilirler. Şu ana kadar sadece Down sendromlu iki erkeğin baba oldukları kaydedilmiştir.

* Bu  makale  Down’s Syndrome Derneğinin bir yayınından tercüme edilmiştir.

Kaydet

label, , , , ,

About the author

2008 Istanbul Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık lisans mezunudur. Yüksek lisansını 2012 yılında, Istanbul Kültür Üniversitesi Iletisim Sanatları alanında %100 burslu olarak tamamlamıştır. Şuan Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nde doktora eğitimine devam etmektedir. İFTİ 700 saat Aile ve Çift Terapisi eğitimini tamamlamıştır. Çocuk ve Ergenlerde Akılcı Duygucu Davranışçı Terapi eğitimi almıştır. Bunun yanı sıra Pozitif Psikoloji, Duygu Odaklı Kısa Terapi, Bilişsel Davranışçı Terapi, Kriz Yas ve Travma Terapisi, Drama, Zeka Oyunları gibi bir çok eğitimi de almış bulunmaktadır. Çocuk ve zeka gelişimi üzerine çeşitli çalışmaları vardır. Evli ve iki çocuk annesidir.

Add a Comment

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir